Srcani crv-koliko znamo o ovome?

gledala sam emisiju o ovome na Animal Planetu pa evo da postavim i jedan tekst.


ŠTA JE SRČANI CRV?

Srčani crv (heartworm disease) ili dirofilarioza je parazitsko, ozbiljno i potencijalno smrtonosno, oboljenje pasa,mačaka i ostalih sisara:vukovi,lisice ,lasice i dr.Uzročnik je valjkasti crv-nematoda koja se zove Dirofilaria immitis, čiji odrasli oblici žive u arterijama pluca i desnom srcu psa.
KAKAV JE ŽIVOTNI CIKLUS DIROFILARIJE?
Odrasli paraziti žive u desnoj pretkomori i komori, i plućnim arterijama psa.Odrastao mužjak je veličine 12-18 cm, a ženka 25-35 cm. Kad stigne u srce, ženka položi jaja iz kojih se izlegu larvice mikrofilarije. One krvotokom putuju po celom telu, a ako se kuja tada pari, mogu kroz matericu ući i u plodove. Kada komarac ujede zaraženog psa, on sa krvlju usisa i larvice-mikrofilarije, koje u komarcu nastavljaju svoj razvoj do infektivne larve u periodu od 10-14 dana.Samo infektivna larva je sposobna da inficira novog domaćina. Kada takav komarac ujede drugog psa, ubrizga mu infektivne larve kroz ujednu ranu, koje zatim putuju kroz potkožno tkivo do krvnih sudova i zatim krvotokom do srca, gde porastu do odraslih parazita koji se razmnozava, čime se ciklus zatvara.Ovaj period odgovara patentnom periodu parazita. Vreme koje protekne od momenta ujeda komarca do razvoja odraslog crva je nesto vise od 6 meseci.
GDE SE OVA BOLEST POJAVLJUJE?
Svuda gde ima komaraca.U prošlosti je bolest bila ograničena na krajeve sa toplom klimom, ali se u poslednje vreme javlja i u umerenom, pa čak i u hladnom klimatskom području. Kod nas je ustanovljeno više slučajeva. Činjenica da i ljudi i psi sve češće putuju, doprinosi njenom širenju.
DA LI SE MOŽE PRENETI NA ČOVEKA?
Može, iako se kod ljudi ne može razviti odrastao oblik parazita i ne može se zadržati u srcu. Parazit migrira kroz krvne sudove, gde izaziva zapaljenje, a moguće je i začepljenje dok ga naš imunološki sistem ne zaustavi.
KAKO SE OBOLJENJE MANIFESTUJE?
Stepen u kom će se bolest razviti zavisi od broja naseljenih parazita, uzrasta i fizičke aktivnosti psa. Bolest se ispoljava najranije sa 6 meseci starosti (ako je pas zaražen još u materici), kada se odrasli crv naseljava u srcu. Oboljenje može proticati potpuno asimptomatski, ali i sa teškom kliničkom slikom, pa čak i sa smrtnim ishodom.
Kod psa prisustvo parazita u srcu i velikim krvnim sudovima dovodi do cirkulatornih smetnji, čija je posledica prvo zadebljanje zida srca, zatim proširenje komore i napokon srčana slabost. Životinja se u početku zamara i pri uobičajenim fizičkim aktivnostima, neraspoložena je, slabije jede i gubi na težini, potom počinje da kašlje zato što se tečnost nakuplja u plućima. Kada ovi simptomi postanu evidentni, bolest je već u poodmaklom stadijumu. Kada srce potpuno oslabi, moguće je nakupljanje tečnosti i u trbušnoj duplji (ascit) i razvijanje svih ostalih simptoma karakterističnih za slabost desnog srca.
Kod mačaka infektivna larva preživljava ali se samo nekoliko razvije u odraslu jedinku.Obicno su promene na srcu minimalne jer mačke prvenstveno reaguju na prisustvo crva u plućima. Odrasli paraziti dospevaju u plućnu arteriju, gde mogu zapušiti neki od njenih ogranaka, što dovodi do plućne embolije, sa mogućim smrtnim završetkom.
Rani znaci oboljenja su neupečatljivi, tako da se vlasnik obično obraća veterinaru tek kada bolest bitno uznapreduje.
KAKO SE UTVRĐUJE PRISUSTVO PARAZITA?

Rana dijagnostika oboljenja podrazumeva pregled periferne krvi, što je nesigurna metoda (zato što uzorak nije dovoljno veliki) i antigeni test. Kada parazit uđe u organizam,on aktivira imunološki mehanizam psa, što posle izvesnog vremena rezultira stvaranjem specifičnih antitela, čije prisustvo je moguće utvrditi.
Kasnije, kada se odrasli parazit razvije u srcu, javljaju se vidljive rendgenološke promene, i krvni i biohemijski parametri se nespecifično menjaju, ali sigurna dijagnoza se postavlja antigenim testom.
DA LI SE DIROFILARIOZA MOŽE LEČITI?
Može, ali prognoza u mnogome zavisi od trenutka u kom se reaguje. Dok su u krvotoku psa nezreli oblici parazita, lečenje je lako, jer ih antiparazitici ivermektin i levamisol vrlo efikasno uništavaju. Oni se prodaju u obliku tableta i za vlasnika su jednostavni za upotrebu.
Kada se razviju odrasli paraziti u srcu, situacija je mnogo komplikovanija. Samo jedan antiparazitik deluje na odrasle oblike, on se daje psu isključivo intravenski i pod strogim nadzorom veterinara. Pitanje je kakva će biti sudbina uginulih parazita, čija veličina nije zanemarljiva, pa je i tada moguće zapušenje krvnih sudova i plućna embolija.U stranoj literaturi je predloženo i hirurško rešenje, ali u našim uslovima operacija na otvorenom srcu kod psa nažalost ipak spada u domen naučne fantastike.
Pošto se eliminišu odrasli oblici, u sledećem tretmanu se deluje na larve u migraciji. Nakon toga se u više navrata pas ponovo testira, da bi se proverilo da li su svi paraziti uništeni.
KAKO ZAŠTITITI PSA?

Iz svega rečenog o dirofilariozi se vidi da je preventiva najjednostavnije i zdravstveno, finansijski i praktično najbolje rešenje. Mi koji živimo i gajimo pse u Srbiji imamo i sreću i nesreću da je ovo kod nas relativno nova bolest. Sreća je što bolest još uvek nije toliko rasprostranjena kao u drugim zemljama, a nesreća je što nemamo dovoljno neposrednog iskustva sa njom, već se moramo osloniti na iskustva iz zemalja koja se sa dirofilariozom bore već duže vremena (npr. Italija,SAD). Tamo je praksa da se psi pri svakoj poseti veterinaru testiraju na Dirofilariju (u svakoj stranoj knjižici za pse postoji tabela u koju se rezultati testova upisuju), kao i da preventivno jednom mesečno terapiraju psa antiparazitikom, koji bi ga štitio i ako se dogodi da ga ujede zaraženi komarac. Takođe upotreba repelanata (sredstava koja odbijaju insekte) je preporučljiva, a za radne i lovačke pse, koji mnogo borave na otvorenom i obavezna.
Obzirom da bolest kod nas nije toliko uzela maha, strateški je preventiva još važnija, jer tako još uvek možemo sprečiti dalje širenje, zato što na taj način štitimo i svoje i zdravlje načih ljubimaca.
SPROVOĐENJE PREVENTIVE

Sistem preventive Dirofilarioze kod pasa se sprovodi u sezoni komaraca OD MARTA DO OKTOBRA , što je sasvim dovoljno da zaštiti psa. CARDOTEK(ivermectin), eliminiše larvene forme D.immitis lokalizovane u krvi i tkivima psa, i štiti ga mesec dana, zato što sprečava dalji razvoj parazita, i ako se dogodi da ga ujede zaražen komarac. Njegova upotreba je sigurna i kod skotnih kuja i mužjaka u reprodukciji,a kod štenadi se moze sprovoditi počev od 6 nedelje starosti.

Kada odlučite da ozbiljno pristupite ovom problemu, obavezno konsultujte svog veterinara, koji će prvo testirati psa na prisustvo parazita u krvi i onda propisati režim preventivnih mera.

Ozbiljno parazitsko oboljenje pasa i mačaka-bolest srčanog crva koja se na ljubimce prenosi ujedom komarca sve je prisutnija i u Srbiji. Veterinari upozoravaju da su ugroženi psi koji žive oko reka, u Vojvodini i u nekim delovima Beograda i da je potrebno da im se vlasnici jave čim primete promene u raspoloženju i ponašanju psa...

Mešanac Toša do je bio skoro veseo i raspoložen za igru, kada je vlasnica Kristina Karić primetila da više nije ono što je bio ranije.Utvrdjeno je da boluje od bolesti srčanog crva čiji uzrok je parazit koji se pri ujedu komarca prenosi na psa.

„ On je samo jednog dana prestao da jede i bio je malaksao ležao je i primetili smo da nešto sa njim nije u redu, priča Kristina.

Da bolest može biti vrlo opasna čak fatalna za pse, poznato je Blagoju Hadži Pešiću iz Borče koji se obratio veterinarima kada je shvatio da je njegog ljubimac postao trom i bez snage.

“ Ja o tome nisam imao nikakvo iskustvo ništa nisam znao Moj pas je tokom zime izašao pobegao i ja sam po onoj vodi tamo je kod mene poplavljeno područje .Mislio sam da je dobio upalu pluća , vodio ga po lekarima i od zimus dodana danasnjeg i pre ali pre 3. 4 dana morao sam da ga uspavam.“

Dijagnoza zahteva čitav niz pregleda ultrazvučni , rentgenološki, pregled uzoraka krvi i imunološke testove. Smatralo da je oboljenje ograničeno na područja sa toplom i vlažnom klimom, ali se našim veterinarima javljaju vlasnici iz cele Srbije.

"Izloženi su posebno oni naši pacijenti koji žive oko reka ili u području Vojvodine. U Beogradu su zaražena podrucja Krnjača, Pančevo, odatle nam se javlja najveci broj slucajeva . Medjutim imali smo slucajeve iz nekih sasvim drugih delova grada ." kaže Nikoleta Novak iz Udruženja veterinara male prakse.

Stručnjaci ukazuju da bolest ima epidemijski karakater u slivovima reka u kojima je do 10 odsto pasa zaraženo, ali naša stručna javnost nije dovoljno upućena u prepozavanje i terapiju.Zato je organizovan okrugli sto uz učešće gostujućeg eksperta za sve praktičare zaintersovane da se uključe u prevenciju ,ističe veterinar Nenad Milojković iz Udruženja male prakse.

"Date su jasne stručne smernice kod kojih simtoma je neophodno uraditi testiranje krvi da bi se utvrdilo da li je pas ili mačka zaista inficiran ovim parazitom.Zatim data je preporuka da se u svim krajevima koji su do sada ugroženi ovom zarazom sprovode preventivne mere koje se sastoje u mesecnom davanju odredjenih preparata izmedju marta i novembra u sezoni aktivnosti komaraca ."33 56

Udruzenje veterinara male prakse napravilo je akcioni plan kako da se nasumicnim uzorkovanjem krvi doje do procene koliko je inficiranih pasa na širem području grada. Za Srbiju u kojoj je ovo oboljenje realtivno novo važna je preventiva koja se sastoji od zaštite pasa odgovarajućim prepratima a preporuka je da se psi i mačke ne drže u dvorištu bez zaštite i da uzmu terapiju koja će sprečiti infekciju.Sve informacije zainteresovani veterinrai mogu dobiti na web adresi:

www.sasap.org.rs

Obično svakog proljeća, čim malo zatopli, kreće razgovor o kožnim nametnicima i načinima kako se od njih obraniti. Obično su glavni akteri tih razgovora među svima omraženi krpelji kojih iz godine u godinu ima sve više i koji sve češće prenose različite bolesti na pse, ali i ljude.

Međutim još jedan parazit nešto drukčije forme se polagano rasprostranjuje i po našem području. Dirofilaria immitis ili srčani crv je parazit koji uzrokuje ozbiljnu bolest dirofilariozu.
Prijenosnici i rasprostranjenost
Srčani crv do psa stiže u obliku sićušnih ličinki (mikrofilarija) koje prenose komarci. Svojim ubodom komarac ličinke srčanog crva pije zajedno sa krvlju, te ih prenosi na svoju sljedeću žrtvu. U prošlosti je bolest srčanog crva bila ograničena na područja s toplijom klimom, pa smo u Europi govorili o svega nekoliko zemalja u kojima postoji opasnost od zaraze. U novije vrijeme srčani crv se javlja i u područjima s umjerenom, pa čak i hladnijom kontinentalnom klimom. Činjenica da ljudi sve češće i sve više putuju sa svojim psima dodatno doprinosi širenju uzročnika ove bolesti.

U Hrvatskoj je za sada srčani crv dokazan u Istri i na području južne Dalmacije, te kod naših susjeda, u Sloveniji i Italiji. Međutim, kako nisu provedena detaljna istraživanja, ne možemo pretpostaviti da ga na ostalim područjima u RH nema.

Razvoj parazita i bolesti
Životni ciklus srčanog crva započinje u komarcu, prijenosniku parazita. Nakon što komarac ubode zaraženog psa zajedno s njegovom krvlju apsorbira mikrofilarije (ličinke crva). U komarcu miktofilarije se razvijaju do dva tjedna nakon čega postaju larve.

Takve larve iz komarca ubodom prelaze u krvotok psa. Larve putuju krvotokom i nastanjuju se u srcu i pulmonalnim arterijama gdje se kroz 2-3 mjeseca nakon zaraze razvijaju odrasli crvi. Kroz period od oko 6 mjeseci srčani crv naraste do 30-tak centimetara i doseže svoju spolnu zrelost. Ukoliko su u psu prisutni muški i ženski crvi omogućen je njihov rasplod i stvaranje novih mikrofilarija koje dalje putuju krvotokom. Takve, nove, mikrofilarije se u psu ne mogu razviti u zrele crve bez sazrijevanja u komarcima.

Srčani crv može u psu živjeti između 5 i 7 godina. S obzirom na njihov dugi životni vijek, pas se može više puta zaraziti srčanim crvom kroz vrijeme razvoja boelsti ubodom više komaraca prijenosnika kroz duži period.



Životni ciklus srčanog crva
(Izvor: American Heartworm Society, 2007.)

Simptomi koji upućuju na dirofilarozu uključuju kašalj, gubitak težine, smanjenje apetita, gubitak kondicije... Ovi simptomi se ne moraju pojaviti mjesecima ili čak godinama nakon zaraze crvom, a i kada se kroz vrijeme pojave teško ih je razlikovati od ostalih bolesti u kojih se pojavljuju isti simptomi.

Bolest se vrlo sporo razvija i pojavljuje se u težem i lakšem obliku. Teži oblik je češći u manjih pasmina pasa što možemo povezati s njihovom anatomijom. U ozbiljnim slučajevima bolest uzrokuje bolesti jetre i zatajenje srca. Kako crvi rastu i razvijaju se mogu zatvoriti protok krvi kroz žile u kojima su se nastanili i tako smanjiti dotok kisika u organizam, što dodatno opterećuje srce i pluća i na koncu može uzrokovati njihovo zatajenje.

U težim oblicima razvoja bolesti u pasa nastaje stanje poznato kao kavalni sindrom koji se manifestira kroz otežano disanje, blijede desni, tamnije obojeni urin i veliki gubitak kondicije.





Prevencija i liječenje
Kao zaštitu od ovog parazita možemo koristiti preparate koji se nanose na kožu pasa u periodu najveće izloženosti komarcima koji su prijenosnici ovog parazita. Ovakvi preparati djeluju na larve srčanog crva u njihovoj L3 i L4 fazi razvoja, dakle, kada oni iz komarca prelaze na pse. Uz to ovi preparati često štite od buha, pauši, šugaraca i drugih parazita. Prilikom korištenja preparata izuzetno je bitno pridržavati se uputa proizvođača o načinu primjene, doziranju i intervalima u kojima se preparat mora koristiti. Uz to bitno je znati da prije i nakon nanošenja preparata pse ne smijemo kupati ili ih pustiti da se moče kako bi se preparat mogao apsorbirati u kožu psa.

Također se mogu koristit preparati koji djeluju kao repelenti i insekticidi na same prijenosnike parazita, komarce. Njačešće ovdje govorimo o oglicama koje uz zaštitu od komaraca pružaju psu i zaštitu od buha i krpelja kroz određeni period. Kod ogrlica moramo znati da kupanje i močenje psa koji nosi ogrlicu smanjuje njen učinak.

Liječenje ove bolesti je moguće, ali ishod liječenja uvelike ovisi o trenutku u kojem se bolest diagnosticira. Nezrele oblike parazita se iz krvotoka uklanja antiparaziticima koji su vrlo efikasni i u pravilu jednostavni za upotrebu. Liječenje odraslih crva je znatno ozbiljnije i kompliciranije. Tu se koriste lijekovi koji ubijaju odrasle crve ukoliko njihova populacija nije prevelika. Zbog njihove nimalo zanemarive veličine, uginuli crvi nakon terapije mogu uzrokovati začepljenje krvnih žila i plućnu emboliju.
U ozbiljnijim slučajevima operativnim se putem mogu odstraniti crvi. Međutim takva bi operacija na otvorenom srcu psa bila izuzetno zahtjevna i komplicirana, te bi njen ishod bio i više nego neizvjestan. Kada se uklone odrasli crvi tad se pas tretira i preparatima koji djeluju na larve koje još nisu dosegle zrelu dob. Nakon liječenja psi se moraju kroz period od barem 4 do 6 tjedana odmarati te nakon toga kontinuirano tretirati sredstvima za prevenciju srčanih crva.


I na kraju: ozbiljna napomena
Tekstovi poput ovoga ili tekstovi iz bilo kojeg drugog popularnog (internetskog) izvora ne smiju biti temelj na osnovu kojeg ćete donositi bilo kakve zaključke o stanju vašeg psa ili njegovoj eventualnoj bolesti i nikako ne smijete samostalno odlučivati o terapiji koja je potrebna vašem psu. Pitajte vašeg veterinara, savjetujte se i slušajte njegove upute! Ukoliko vam treba drugo ili treće mišljenje (ili tek prvo) vrlo rado ćemo vam preporučiti nekog od veterinara koje i mi redovito posjećujemo s našim psima.



Preuzeto sa http://www.moj-pas.org/1/post/2011/5/srani-crv.html